Vào khoảng giữa sự nghiệp của mình, khi một số lượng không nhỏ người hâm mộ bắt đầu mất niềm tin nơi Oliveira, khi sự nghiệp của Oliveira dường như đang sắp đến hồi kết thúc, thì Do Bronx đã thực hiện một cuộc lột xác ngoạn mục, như phượng hoàng trỗi dậy từ tro tàn và đạt tới vinh quang cao nhất đối với một võ sĩ MMA – chiếc đai vô địch hạng nhẹ tại giải đấu UFC. Bài viết này sẽ cố gắng để đưa ra một cái nhìn tổng quát, nhằm trả lời câu hỏi quan trọng sau: đâu là những yếu tố đã giúp Charles"Do Bronx" Oliveira đạt được những thành công như vậy trong sự nghiệp của anh?
Với lợi thế về sải tay và chiều cao vượt trội so với các đối thủ trong cùng hạng cân, các kỹ thuật chân tầm xa chính là một thế mạnh của Oliveira. Bộ kỹ năng Nhu thuật tuyệt vời, cùng khả năng đấu vật và scramble không thua kém bất cứ đối thủ nào cho phép Oliveira đánh đứng trong thế tấn Muay Thái truyền thống. Thế tấn này vừa giúp Oliveira nâng chân chặn đỡ các đòn phang ống của đối thủ một cách dễ dàng, vừa cho phép anh sử dụng một cách thoải mái các đòn đá kinh điển của Muay Thái như Teep – đạp thẳng, các kỹ thuật đá vòng cầu vào các vị trí khác nhau trên cơ thể của đối thủ. Đòn đá vòng cầu từng giúp giúp Do Bronx kết thúc trận đấu một cách thuyết phục, như cái cách anh đã làm trong trận đấu với Beneil Dariush.
Mồi đònThẳng Phải trước khi đá vòng cầu chân phải trúng đích, Oliveira làm choáng Dariush trước khi lao vào kết thúc trận đấu.
Ngoài các đòn đá kinh điển ở trên, Oliveira còn thường xuyên sử dụng các kỹ thuật đá bay và gối bay khi thi đấu. Trước các đòn tấn công bùng nổ như gối bay và đá bay, các võ sĩ thường có xu hướng rút lui, tạo khoảng cách để giữ an toàn. Là một võ sĩ với lối đánh gây áp lực cao lên đối thủ, các kỹ thuật này thường giúp Oliveira rút ngắn khoảng cách một cách nhanh chóng và đẩy đối thủ và các vị trí bất lợi trong lồng bát giác.
Khoảng cách gần là nơi bộ kỹ năng đánh đứng của Oliveria phát huy hiệu quả cao nhất. Bất kỳ cú đấm vòng nào, dù trúng đích hay không, cũng đều có thể trở thành một cánh tay vít cổ - Collar Tie – mà Do Bronx thường sử dụng để thực hiện các kỹ thuật tấn công tầm gần của mình. Các đòn cùi chỏ ngắn, các cú lên gối xuyên thấu và bộ kỹ năng boxing bẩn của Do Bronx luôn là cơn ác mộng với các đối thủ của anh.
Ngay lập tức tìm cách vít cổ đối thủ sau khi đấm trượt cú Móc Trái, Oliveira khiến Lamas phải chủ động rút lui và kết thúc tình huống đổi đòn tầm gần.
Kỹ thuật vít cổ còn cho phép Oliveira kiểm soát tư thế của đối thủ, hạn chế khả năng tung đòn, lách né của các boxer giỏi như Dustin Poirier hay Justin Gaethje. Oliveira thậm chí đã kết thúc Gaethje bằng đấu pháp này trong trận đấu tại UFC 274.
Chủ động vít cổ và kiểm soát tư thế của Gaethje, Oliveira đã tìm được khoảng cách hoàn hảo cho cú Thẳng Phải của mình và đấm ngã Gaethje, trước khi kết thúc trận đấu bằng đòn siết cổ sau - RNC.
Thế nhưng trước một võ sĩ với bộ kỹ năng vật và kiểm soát tư thế top đầu thế giới như Islam Makhachev, Oliveira đã không tìm được cơ hội để triển khai hiệu quả đấu thuật tầm gần của mình. Ở clinch nơi mà dường như Oliveira là nguy hiểm nhất, thì sự chủ động tìm kiếm Double Collar Tie – hay còn gọi là Plum, vít cổ bằng hai tay –và áp lực về tư thế vượt trội của Machakhev đã khiến Do Bronx không triển khai được các kỹ thuật đánh đứng tầm gần của mình một cách hiệu quả. Islam cũng thường giành được thế chủ động hơn trong những tình huống đổi đòn trong clinch nhờ khả năng kiểm soát tốt nhịp độ và khoảng cách đánh đứng của trận đấu.
Chủ động tìm kiếm Double Collar Tie, Islam lên gối thành công vào bụng của Oliveira trước khi nghiêng mình giảm sang chấn từ đòn gối đánh trả của Do Bronx.
Islam chủ động mồi gối, đợi Oliveira lên gối trả đòn và quật ngã Do Bronx bằng O-Guruma sát thành lồng.
Khoảng cách tầm trung nơi các cú đấm phát huy được tối đa uy lực của chúng là nơi thường khiến Oliveira gặp nguy hiểm. Thế tấn Muay Thái truyền với hai cánh tay giơ cao, tập trung vào các kỹ thuật be đỡ, cùng với bộ kỹ năng chuyển động đầu còn hạn chế của Oliveira thường khiến chiếc cằm của anh bị đối thủ hỏi thăm trong các tình huống tạo áp lực và đổi đòn ở khoảng cách này. Mặc dù cằm của Oliveira đã trở nên cứng hơn sau khi chuyển từ hạng lông lên hạng nhẹ, nhưng điểm yếu này trong bộ kỹ năng của Do Bronx vẫn luôn khiến anh rơi vào các tình huống nguy hiểm trước các tay đấm với lực bộc phá hàng đầu hạng nhẹ như Justin Gaethje hay Michael Chandler.
Chuỗi đòn 1-2 nối sau một cú Gazelle Hook chính xác của Chandler, cùng một cú Móc Phải chính xác khi Do Bronx đang tìm cơ hội để bốc vật phản công, khiến Oliveira bị đấm choáng xuống sàn lồng.
Tuy thế, Do Bronx cũng sở hữu nhiều vũ khí lợi hại để đe dọa đối thủ ở tầm đánh này. Cú móc trái – Left Hook – của Oliveira vẫn luôn là một đòn tấn công đáng gờm xuyên suốt sự nghiệp của anh, và trong những trận đấu gần đây của Do Bronx kỹ thuật này lại càng trở nên hiệu quả hơn khi nó được phối hợp nhuần nhuyễn vào hệ thống kỹ năng của Oliveira. Nhờ khả năng tạo áp lực một cách hiệu quả và có chủ đích, Oliveira giờ đây có thể ép đối thủ phải di chuyển vào quỹ đạo của cú móc trái trứ danh, tăng thêm độ chính xác và lực đạo của đòn đánh này.
Chủ động ép khoảng cách với một đòn đá bay, Oliveira buộc Kevin Lee di chuyển về bên trái - vào quỹ đạo đòn Móc Trái của Do Bronx.
Và dù Oliveira không phải một võ sĩ có lực đòn bùng nổ và đột ngột như những Michael Chandler hay Justin Gaethje, thì độ chính xác của cú móc trái vẫn luôn cho phép Do Bronx gây sát thương rất lớn lên đối thủ của mình.
Không Weave sau khi thực hiện đòn Thẳng Phải vào bụng Oliveira, Chandler bị Oliveira đấm ngã bằng một đòn Móc Trái chính xác.
Và trong những tình huống khi cú móc trái không đánh trúng mục tiêu của nó, thì Oliveira luôn có khả năng biến kỹ thuật này thành những cánh tay vít cổ để đu bám và bắt đầu thực hiện bộ kỹ năng tầm gần của mình – cùi chỏ, lên gối và boxing bẩn. Dù rằng bộ kỹ năng boxing của Oliveira còn nhiều hạn chế, vẫn thiếu đi những kỹ thuật tối quan trọng như cú chọc trái (Jab) và những kỹ thuật di chuyển đầu (head movement), thì những kỹ thuật đã và đang được Do Bronx sử dụng vẫn giúp anh đạt được hiệu quả thi đấu rất cao trước nhiều đối thủ khác nhau.
Tuy vậy, trước một đối thủ với khả năng đánh đứng tốt như Islam Makhachev, những điểm yếu này đã khiến Oliveira gặp nhiều khó khăn trong việc rút ngắn khoảng cách để tấn công hiệu quả. Trong các tình huống Oliveira cố gắng thu ngắn khoảng cách để tung đòn, Makhachev luôn là người chủ động rút lui và kéo giãn khoảng cách, sau đó đột ngột phản đòn bằng các đòn Thẳng Trái – Móc Phải từ kèo trái (South Paw). Một chuỗi đòn này cũng đã giúp Makhachev đấm choáng Oliveira, khi Do Bronx cố rút ngắn khoảng cách một cách vội vàng với một đòn đá bay, để rồi kết thúc trận đấu bằng đòn siết Arm Triangle trên sàn lồng.
Bình tĩnh giữ vị trí khi Oliveira nhập nội bằng đòn đá bay của mình, Islam đấm ngã Do Bronx bằng chuỗi đòn Thẳng Trái - Móc Phải.
Việc không sử dụng nhiều đòn Jab để thăm dò đối thủ thường khiến Oliveira gặp khó khăn trong việc rút ngắn khoảng cách vào cự ly boxing một cách bài bản và an toàn. Việc thiếu đi các lớp phòng thủ boxing tinh vi khiến các đối thủ dễ dàng đấm trúng Do Bronx hơn trong các tình huống đổi đòn tay kéo dài và giữa các nhịp thi đấu của Oliveira. Sự vội vàng và đôi khi là liều lĩnh của Oliveira từng khiến Do Bronx phải trả giá khá đắt trong các trận đấu của mình.
Và nếu hai cánh tay thủ cao của Oliveira cho phép anh be đỡ hiệu quả các cú đấm có quỹ đạo vòng nhắm vào vùng đầu, thì cơ thể của Oliveira lại là một điểm yếu từng được các đối thủ trước đây của anh khai thác một cách thường xuyên và hiệu quả. Sự kết hợp giữa những lần cắt cân khắc nghiệt cùng với một cơ thể mỏng và dài từng khiến Do Bronx bị choáng váng trước những đòn bodyshot của đối thủ, đặc biệt khi anh còn thi đấu ở hạng lông.
Khả năng đánh backfoot còn hạn chế của Oliveira cũng đã bị Chandler - một võ sĩ có nền tảng vật khác - tận dụng trong trận đấu của cả hai. Dù có cùng khổ người và lợi thế về chiều cao như Sean O’Malley, thì dường như lối đánh phản đòn biến ảo của Sugar hay Conor McGregor ở đỉnh cao phong độ vẫn tạm thời nằm ngoài bộ kỹ năng của Oliveira.
Chandler ủi lên phía trước, tận dụng lực bộc phá của đòn tay để ép Oliveira phải lùi bước. Oliveira cố gắng tìm kiếm Collar Tie nhưng không thành công, bị đấm choáng nhưng bắt được thời điểm chính xác để bốc vật phản công.
Có thể nói rằng cơ hội thắng của đối thủ trước Oliveira là rất cao trong khoảng cách tầm trung của những đòn tay, nếu họ có thể khai thác được những điểm yếu trong khả năng đánh đứng của Do Bronx, đủ lực đạo cùng độ chính xác để đấm ngã Oliveira, đủ độ cứng và sự điềm tĩnh để phản đòn hiệu quả. Và quan trọng hơn là họ cần có khả năng giữ cho trận đấu không bị Do Bronx chủ động lôi xuống sàn lồng bát giác, nơi mà bộ kỹ năng của Oliveira thực sự trở nên nguy hiểm nhất.
Trong các trận đấu của mình Oliveira thường sử dụng kỹ thuật Bốc Đôi – Double Leg – để kéo đối thủ của mình xuống sàn lồng. Mặc dù thế tấn Muay Thái truyền thống Do Bronx sử dụng khi đánh đứng thường không cho phép Do Bronx đổ gối sâu và hạ trọng tâm thấp hẳn trước khi lao vào - Shoot in - như một đô vật tự do chuyên nghiệp, thì sự kết hợp giữa khả năng bắt thời điểm chính xác cùng sải tay dài lại cho phép Oliveira nhanh chóng tìm được điểm bám và bắt đầu lôi đối thủ xuống sàn trước khi họ kịp thực hiện thành công các bước phòng thủ bốc vật giai đoạn đầu.
Một hạn chế nữa trong kỹ thuật bốc đôi của Oliveira đó chính là thói quen đặt vị trí đầu ở phía bên ngoài rìa hông đối thủ của Do Bronx. Sự kết hợp giữa kỹ thuật lao vào rất đặc trưng, vị trí đầu đặt ngoài rìa hông đối thủ khi lao vào cùng với thói quen Pass Guard từ các vị trí thấp trên cơ thể của đối thủ thường khiến Oliveira gặp nguy hiểm trước các đòn siết máy chém – Guillotine Choke.
Cũng chính đòn siết này đã khiến Do Bronx phải nhận lấy hai thất bại trong đoạn giữa sự nghiệp của mình, trong hai trận thua liên tiếp trước Anthony Pettis và Ricardo Lamas.
Thế nhưng ngoài hai thất bại trước những hảo thủ BJJ ở trên, thì Oliveira thường xử lý tốt trước mối đe dọa từ đòn siết máy chém và rất nhiều các kỹ thuật khóa siết khác. Trong tất cả các trận đấu của mình, Oliveira hầu như luôn phòng thủ thành công trước các đòn khóa siết của đối thủ, ngay cả khi phải đối mặt với những đối thủ có kỹ năng Nhu thuật lợi hại.
Oliveira phòng thủ một cách dễ dàng đòn bẻ tay - Arm Bar - từ Anthony Pettis, một đai đen BJJ.
Và dù thói quen tìm về vị trí Turtle, để đưa trận đấu về lại tư thế đứng của Oliveira thường khiến đối thủ lấy được lưng của anh, thì Do Bronx vẫn chưa từng bị kết thúc bởi đòn siết cổ sau – Rear Naked Choke – trong toàn bộ sự nghiệp của mình. Hiểu biết và kinh nghiệm thi đấu BJJ dày dặn cùng khả năng scramble linh hoạt giúp Oliveira vô hiệu hóa các đòn khóa siết và khiến đối thủ mất đi các vị trí lợi thế - tiền đề cho các kỹ thuật khóa siết và Ground and Pound hiệu quả.
Sử dụng tay trái để gỡ Hooks, Oliveira lật người thành công về vị trí Turtle, thoát khỏi Back Mount của đối thủ.
Trong các tình huống phòng thủ bốc vật, thế tấn Muay Thái kinh điển với hai cánh tay thủ cao thường khiến Oliveira khó lấy được móc sườn – Underhook - đủ nhanh để ngăn chặn thành công các đòn bốc vật của đối thủ. Thế nhưng kỹ năng chơi Guard xuất sắc, khả năng năng đảo thế - Sweep – linh hoạt cùng với khả năng thực hiện thành công các đòn khóa siết từ vị trí Front Headlock của Oliveira đã là đủ để đe dọa và cản trở đối thủ của anh. Chính bản thân Islam Makhachev, người đã dành chiến thắng trong trận đấu của cả hai, cũng không sử dụng các kỹ thuật bốc vật như Double Leg hay Single Leg khi đối mặt với Oliveira. Không tự nhiên mà Oliveira lại có đến 6 chiến thắng bằng đòn siết máy chém, và đây cũng chính là bài học đắt giá mà Kevin Lee đã học được trong cuộc chạm trán với Oliveira tại UFC Fight Night 170.
Đấu thuật của Kevin Lee còn nhiều lỗ hổng, một trong số đó là ở giữa cánh tay của Oliveira – lỗ hổng mà anh đã tự chui đầu vào.
Có một luật bất thành văn trong rất nhiều môn thể thao vận động, đó là những cơ thể khác nhau thường sẽ dẫn đến những phong cách thi đấu khác nhau. Nếu như các võ sĩ BJJ với cơ thể thấp và đầm thường có đấu pháp thiên về tạo áo lực cao lên đối thủ, thì các võ sĩ với lợi thế về sải tay, sải chân lại thường chơi Guard tốt và có thói quen tìm kiếm các đòn khóa siết từ vị trí này (ví dụ như đòn khóa tam giác). Nếu các võ sĩ với sức mạnh vượt trội thường tìm kiếm những điểm bám chắc chắn để khóa cứng chuyển động của đối thủ, thì những võ sĩ với độ linh hoạt cao lại có khả năng đảo thân (Invert), tạo frame cản trở và giữ Guard rất tốt.
Nếu chỉ xét riêng về hình thể bẩm sinh, cơ thể của Oliveira dường như được tạo ra để siết các đối thủ của anh bất tỉnh. Lợi thế vượt trội về sải chân cho phép Oliveira quấn chặt, gồng siết thân trên của đối thủ từ bất kì vị trí nào, và sải tay dài gần 190cm cho phép Do Bronx khóa chặt các đòn siết cổ của anh từ những vị trí bất thường. Nếu như các võ sĩ thường phải lăn về một bên đối phương, vừa siết tay vừa tìm cách móc chân vào cơ thể đối thủ để kết thúc đòn siết Anaconda.
Thì Oliveira hoàn toàn có thể vào thế khóa tay từ vị trí Front Headlock, jump guard và kết thúc đòn siết của mình từ vị trí Closed Guard.
Sau khi vào thế khóa tay từ vị trí Front Headlock, Oliveira nâng cơ thể của Hatsu Hioki lên vừa đủ để jump guard và kết thúc đòn siết Anaconda từ vị trí Closed Guard.
Về nếu các võ sĩ cần đan tay vào nhau, tạo áp lực lên khu vực đầu để phá tư thế của đối phương trước khi kết thúc các đòn siết cổ từ vị trí Front Headlock như Darc choke hay Anaconda choke, thì nhờ sải tay dài của mình Oliveira có thể bỏ qua bước bắc cầu này. Cách tiếp cận này khiến đối thủ có ít thời gian hơn để nhận ra và phòng thủ các đòn khóa siết Head and Arm như D'arce, Anaconda, Guillotine của anh.
Từ vị trí Top Half, các đòn Ground and Pound của Oliveira khiến Brookins phải tìm cách tạo post và lấy lại tư thế. Tận dụng thời điểm khi đôi tay của đối thủ còn chưa sẵn sàng để phòng thủ, Oliveira lập tức khóa tay, leo dần về Mount trước khi đổ người về phía sau để kết thúc đòn siết.
Thế nhưng lợi thế bẩm sinh về hình thể không phải là lí do duy nhất giúp Oliveira có được 21 chiến thắng bằng submission trong sự nghiệp của mình. Oliveira liên tục tấn công và đe dọa đối thủ bằng các đòn khóa siết, từ bất kì vị trí nào trong các tình huống vật sàn – đây chính là chìa khóa đằng sau thành tích submission đa dạng của Do Bronx. Nếu như giáo lý bất hủ của BJJ là “Vị trí trước, khóa siết sau” – “Position before submission”, thì sự tự tin vào bộ kỹ năng Nhu thuật khá hoàn thiện của mình Oliveira lại sẵn sàng tấn công các đòn khóa siết từ bất cứ đâu, kể cả những vị trí tưởng chừng như bất lợi như Closed Guard. Khi rơi vào vị trí Closed Guard, Oliveira thường không tìm cách khóa chặt tay đối thủ để câu giờ đợi trọng tài reset trận đấu, hay tạo khoảng cách để đứng lên. Ngược lại, Do Bronx thường chủ động tìm kiếm cơ hội để thực hiện kỹ thuật tủ của mình – đòn khóa tam giác, Triangle.
Darren Elkins bốc vật thành công Oliveira, nhưng ngay khi vừa đặt lưng xuống sàn lồng Do Bronx đã tìm cơ hội để bắt đầu khóa siết.
Mối đe dọa thường trực từ các đòn khóa tam giác và bẻ tay từ vị trí Closed Guard khiến đối thủ của Oliveira gặp nhiều khó khăn khi cố gắng tấn công trong các tình huống vật sàn. Ngay cả khi bị dồn tới sát lồng đấu, nơi mà chuyển động của cơ thể nằm dưới thường bị áp lực dồn ép – Stack – cùng với sự cản trợ của thành lồng khóa cứng, Oliveira vẫn có thể chuyển góc để đe dọa các đòn khóa siết, và vô hiệu hóa sự tấn công của đối thủ. Lợi thế về sải chân của Oliveira còn giúp anh sử dụng các đòn Up kick rất nguy hiểm khi đối thủ lơ là, không tìm cách cản chuyển động của Do Bronx.
Trong những tình huống giằng co ở Closed Guard khi đôi chân của Do Bronx còn chưa có cơ hội để vắt lên vai của đối thủ, Oliveira thường sử dụng cánh tay của mình để xốc nách – Overhook – cánh tay của đối thủ, ngăn cản các đòn Ground and Pound và tạo cơ hội để anh thực hiện các kỹ thuật đảo thế. Với lợi thế về độ linh hoạt thân dưới, Oliveira thường tìm được các kết nối quan trọng như Butterfly Hook để tìm cách đảo thế, hoặc tìm cách bắt chân đối thủ để đe dọa các kỹ thuật Leg Lock.
Nương theo lực cản của Hatsu Hioki, Oliveira nâng bổng đối thủ lên và tìm về vị trí 50/50.
Tuy vậy, Islam Makhachev đã cho người xem chúng ta được chứng kiến một cách hiệu quả để hóa giải kỹ năng chơi Guard của Do Bronx: dồn áp lực liên tục (Stack) lên tư thế của Oliveira, kéo trận đấu về sát thành lồng, kiểm soát vùng đầu của Do Bronx và tìm cơ hội để tung các đòn Ground and Pound. Dù Makhachev vẫn phải nhận một cú Upkick của Oliveira ở cuối hiệp 1 của trận đấu, thì đấu thuật cùng áp lực hông của Makhachev đã vô hiệu hóa hầu những lựa chọn tấn công hiệu quả của Oliveira từ sàn lồng.
Cùng với những đòn siết cổ từ vị trí Front Headlock và đòn siết tam giác – Triangle Choke, Oliveira còn có 6 chiến thắng bằng đòn siết cổ sau – Rear Naked Choke. Khung xương của Oliveira cho phép anh nhanh chóng tìm được điểm bám trên cơ thể đối phương cùng với những kết nối quan trọng để ổn định vị trí Back Mount và tìm kiếm đòn siết cổ sau. Có thể nói rằng Oliveira khi đã móc được hai chân quanh người đối thủ hoặc đã có được vị trí khóa tam giác quanh thân – Body Triangle – là một trong những mối nguy hiểm lớn nhất tại hạng nhẹ.
Sải chân dài cho phép Oliveira lấy được Hook từ một tình huống scramble, ổn định tư thế Back Mount trước khi kết thúc trận đấu bằng đòn siết cổ sau.
Và ngay cả khi Oliveira không tìm được cơ hội cho những đòn tủ của mình như Triangle Choke, Front Headlock Chokes hay RNC, thì Do Bronx luôn có khả năng bắt được những đòn khóa siết hiếm thấy, như chiến thắng bằng Calf Slicer trước Eric Wisely.
Dù bộ kỹ năng của Oliveira vẫn còn tồn tại một số điểm hạn chế có thể được đối thủ khai thác, thì lối đánh đầy cống hiến của Do Bronx vẫn khiến anh luôn là tâm điểm của mọi sự kiện. Hãy cố gắng tập trung khi theo dõi những trận đấu của Oliveira, vì chỉ cần một cái nháy mắt Do Bronx đã có thể đấm ngã đối thủ, hoặc tìm thấy một cơ hội để nhảy lên thực hiện đòn siết máy chém thương hiệu, hay bị đối thủ đấm ngã để rồi lại tìm ra cách để giành lại thế trận và chiến thắng chung cuộc. Oliveira chắc chắn là một trong những võ sĩ MMA hấp dẫn nhất hiện nay, và chúng ta lại sắp được theo dõi anh thi đấu trong sự kiện UFC 300 sắp tới, một sự kiện hứa hẹn nhiều trận đấu đầy kịch tích và bất ngờ - như cái cách mà môn thể thao này luôn làm chúng ta ngạc nhiên và yêu mến.
Comments